Bukele

A n t ó n   P r i e t o

República de El Salvador, de 6,7 millóns de habitantes, unha antiga república cafetaleira que últimamente foi especializando a súa economía en facer cousas que os norteamericanos precisan, pero a menor prezo: cortar e tecer roupa interior de punto de algodón e outras fibras, algo de café, envases de plástico e remolacha azucareira. Tal que así, é un país paradigmático do fondo do mundo, no que a quinta parte máis rica da poboación recibiu en 1999 case o 45% da renda e o quinto máis pobre o 5,6. Hai 20 anos, o mesmo que nós co Euro, prescindiu do Colón e entregouse ao dólar. O que se dí un satélite de norteamérica, país no que viven, a maioría ilegalmente, máis de 3 millóns de salvadoreños, case a metade dos que viven no interior. Datos da Wikipedia. Ah outro máis: o 5 de novembro celebran o día do Primeiro Berro da Independencia en Centroamérica.

Pois se en Galiza un palestino é dono dun festival de cinema chamado Amal, unha potente produtora de televisión, e un gran hotel no centro da capital, en El Salvador o fillo dun palestino de Belén, chamado Nayib Bukele, chegou a presidente despois dunha vida política nas filas do Frente Farabundo Martí, aquel partido que nos 80 bruaba contra a dictadura militar e que despois se convertiu na esquerda parlamentaria.

O hoxe presidente foi alcalde de Nuevo Cuscatlán en 2012, e despois de San Salvador, a capital. No 19, xa despois de deixar o Frente, fíxose co 53,5% dos votos para ascender á presidencia da República co apoio de Gana, o partido que el mesmo fundou. Desde a óptica europea, pode considerarse un político do centro esquerda populista —o que algúns facían con Albert Rivera antes de que se tirase ao monte—, pero nun país moi relixioso, que abdica do dereito ao aborto e á unión matrimonial libre, xa que circunscribe este dereito ás parellas heterosexuais. Unha xoia.

Pero aí tes ao exótico presidente milenial. Trending toppic. Está merendando as redes coas súas decisións sobre o Coronavirus, desgranando, baixo un épico lenzo que representaba a algún prócer local —o cura José Matías, probablemente— as medidas económicas que implanta, cunha oratoria que lembra de lonxe á do mismísimo Hugo Chávez: “el que toque un centavo yo mismo lo voy a meter preso”. “Ustedes, empresarios, tienen dinero para vivir 10 vidas. 20 vidas, no van a vivir suficiente para acabárselo”.

Susupendeu os recibos da auga, a luz e internet durante 3 meses. Os tres próximos recibos dos pequenos créditos de consumo prorratéanse para pagar durante o que resta de cuotas. O mesmo coas hipotecas, os alugueres e os créditos das empresas. Loitará contra a corrupción con 60 novos auditores e controlará os prezos dos alimentos para que ninguén vaia de listo: “Un llamado a los buenos empresarios que nos ayudan y otro a los malos empresarios que se aprovechan, pues cerraremos sus negocios y decomisaremos las mercancías con las que querían estafar a la gente”. Se non o escoitaron, fágano. Poucas declaracións de amor tan emocionantes desde unha tribuna política, porque o máis interesante non o transcribín. Bukele, grazas polo teu poema. Necesitabámolo.

Quilapayún

E falando de El Salvador, viaxamos ao sur seguindo a liña do Pacífico e situámonos en Iquique, donde en 1907 o xeneral Roberto Silva provocou a matanza de Santa María. Setenta anos despois, o mítico Quilapayún enchía de enerxía os escenarios de toda Europa coa súa famosa Cantata Popular de Santa María. Recitativos e música culta e popular testemuña da diáspora política chilena. Marabilla que hoxe poden revisar en Youtube para degustar, con fondo andino, esa marabillosa aportación que o palestino que preside El Salvador fixo á nosa axenda mediática. Amén.

 

PUBLICADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA O 24 DE MARZO DE 2020, DÉCIMO DÍA DE CONFINAMENTO